“Lần đầu đặt chân vào võ đường Vovinam, tôi không nghĩ mình sẽ tìm thấy cả một thế giới tinh hoa võ học ẩn giấu sau màu lam áo. Từ câu chuyện của Sáng Tổ đến những huyền thoại Bình Định, tôi nhận ra: võ thuật Việt không chỉ là môn thể thao – mà là hành trình của trí tuệ và di sản dân tộc.”
Tôi còn nhớ như in buổi đầu đứng tại võ đường, nghe kể về Nguyễn Lộc – người sáng lập Vovinam – và Lê Sáng, người truyền lửa giữ gìn tinh thần đó qua bao thăng trầm. Đó là những giai thoại đi cùng với sự hình thành và phát triển của võ Việt hiện đại. Họ là những “GMA Thần Võ Việt Nam” – không phải thần thoại xa xăm, mà là con người thật chịu khổ luyện, sống vì võ thuật và vì người kế tiếp.
🥋 Nguyễn Lộc – Sáng Tổ Vovinam, người truyền lửa tinh thần võ Việt
Nguyễn Lộc (1912–1960) là người khai sinh ra Vovinam – Việt Võ Đạo năm 1938 tại Hà Nội . Ông là người đầu tiên cố gắng kết hợp võ cổ truyền Việt với tinh hoa võ học phương Đông, nhằm xây dựng một hệ thống võ thuật mang bản sắc dân tộc và phù hợp với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Tôi từng có may mắn được tập tại Nhà Tổ đường Vovinam ở quận 10 – nơi còn lưu di ảnh của ông. Điểm khiến tôi ấn tượng: ông không chỉ là người luyện võ – mà còn là người thầy của lòng dũng cảm, của lòng yêu nước. Đó là tinh thần “phải mạnh để giữ nước, để cho trẻ em ngày nay sống trong bình an”.
🧠 Lê Sáng – người giữ lửa và phát triển tinh hoa Vovinam
Sau khi Nguyễn Lộc qua đời, Lê Sáng (1920–2010) tiếp nối vai trò sáng tạo mạng lưới võ Việt . Với phong thái điềm đạm, ông phát triển Vovinam từ một môn võ kháng chiến thành hệ thống quốc tế.
Tôi đã từng đọc thư của ông gửi võ sinh: “Không dùng võ để đánh người, mà dùng võ để bảo vệ người”. Điều này khiến tôi nhận ra võ thuật không phải để hung hăng, mà là sự kết hợp giữa sức mạnh và nhân đạo.
🌾 Trần Huy Phong – người kết nối, lan rộng tinh thần võ học
Một cái tên không thể bỏ qua là Trần Huy Phong (1938–1997), chưởng môn đời thứ III của Vovinam.
Tôi từng có dịp điện thoại trò chuyện với một môn đồ thế hệ trước kể rằng: ông Phong đã xây dựng “Làng võ Cây Tre” – nơi võ sinh đến học không chỉ võ thuật mà còn học cách sống, cách cộng đồng. Cái cách họ tạo ra phong trào tập luyện cho cộng đồng là điều mà nhiều võ đường còn thiếu đến nay.
🥋 Các huyền thoại võ thuật cổ truyền: Bình Định, Tây Sơn, An Thái…
Người học võ ở Việt Nam chắc chắn từng nghe đến những tên tuổi như Phan Thọ – huyền thoại võ Bình Định, từng học binh khí 18 môn và truyền thừa hệ phái An Vinh. Đó là nơi võ thuật là cuộc sống – đi đường, về làng, đi giảng đạo… đều là hành trình tập luyện.
Hay như Lý Huỳnh – nhân vật được mệnh danh Nam Kỳ tứ tú, với chiêu “Liên hoàn bát cước” nổi tiếng, thậm chí từng thách đấu Lý Tiểu Long . Cậu ấy vừa là võ sư, vừa là diễn viên – cầu nối giữa võ thuật và văn hóa đại chúng.
Đặc biệt là nữ tướng Bùi Thị Xuân (Tây Sơn), người giỏi kiếm, bắn cung và võ thuật – thậm chí xuất hiện trong chiến trận trên lưng voi . Câu chuyện bà chỉ huy cỗ trống khích tướng trên chiến trường khiến tôi nhận ra: võ thuật không phân biệt nam nữ, chỉ có tinh thần và kỹ năng.
📚 Tìm hiểu thêm về các danh nhân võ thuật Việt tại:
👉 Các môn phái võ thuật tại Việt Nam – Wikipedia
💡 Suy ngẫm từ các “thần võ”?
Qua những câu chuyện thực, tôi nhận thấy:
- Võ không phải chỉ để đánh, mà còn là cách sống – như lời của Nguyễn Lộc: “thân thể mạnh mẽ, tâm hồn bình thản”.
- Di sản võ thuật không thể là cá nhân nổi tiếng, mà là cộng đồng giữ gìn – như cách các huyền thoại mở làng, mở đường giảng võ.
- Tinh thần võ đạo – tức đạo đức, nghĩa khí, nhân văn – mới là giá trị bền lâu. Võ sĩ lớn không chỉ thắng trận, mà truyền niềm tin và tri thức cho nhiều người khác.
✅ Kết
Các “Gods of Martial Arts” Việt Nam – dù là những người xuất hiện trong truyền thuyết hay đã sống thật – luôn để lại một di sản lớn hơn cả quyền lực: đó là tinh thần bất khuất, là triết lý võ học sâu sắc và là cách sống đáng được tôn vinh.
Võ thuật Đường Xa của tôi đã bước đầu, nhưng còn nhiều điều để học. Và khi tôi tập Tai Chi, tập Vovinam, hay tự học binh khí Bình Định, điều luôn hiện hữu trong tâm trí – đó là: tập nếu bạn muốn mạnh, nhưng học nếu bạn muốn hiểu võ – hiểu văn hóa – hiểu con đường của chính mình.